อิคิไก (Ikigai) (生き甲斐) ปรัชญาที่ว่าด้วยเรื่อง ‘เหตุผลของการมีชีวิตอยู่’
อิคิไก (Ikigai) (生き甲斐) ปรัชญาที่ว่าด้วยเรื่อง ‘เหตุผลของการมีชีวิตอยู่’“ปรัชญาชีวิตญี่ปุ่น ทำให้คนญี่ปุ่นมีอายุที่ยืนยาว และถูกยกย่องให้เป็นประชาชนที่มีคุณภาพ”
ในทุกวันนี้ คุณหาความสุขได้หรือไม่ ?… มันอาจจะดูเป็นคำถามที่แปลกไปเสียหน่อย แต่ผมจำได้ดี ตอนที่เคยโดนถามด้วยคำถามนี้ มันทำให้ได้คิดย้อนกลับคำถามที่ถามขึ้นมา “แล้วความสุขคืออะไรละ ?” ความสุขสำหรับผม คือคำคำหนึ่งที่ใช้แทนความรู้สึกที่ดี “วันนี้คุณแม่ชมเรา เพราะเราเป็นเด็กดี เรารู้สึกเบิกบานใจเป็นอย่างมาก” อันนี้ก็ถือเป็นความสุขหนึ่ง หรือ “วันนี้ผมได้อยู่กับคนที่ผมรัก ช่วงเวลาที่พระอาทิตย์ ผมได้กุมมือของเธอ มันเป็นช่วงเวลาที่ยอดเยี่ยมที่สุดในชีวิตนี้แล้ว” นี่ก็น่าจะเป็นความสุขเช่นกัน จริงๆ แล้วความสุขเป็นคำที่กว้างมากครับ และมันสามารถเกิดได้หลากหลายวิธี และหลากหลายรูปแบบมากๆ แล้ว จะทำอย่างไรให้มีความสุขละ ?เมื่อเราเข้าใจว่า ความสุขมันคืออะไรแล้ว มันก็น่าจะไม่ใช่เรื่องยากที่เราจะสร้างมันขึ้นมาถูกต้องไหมครับ ? แต่คุณเชื่อไหมว่า พอเราโตขึ้น เรายิ่งรู้จักสิ่งที่จะก่อเกิดความสุข ความคาดหวังก็จะยิ่งสูงขึ้น สิ่งเหล่านี้จะทำให้เราหาความสุขได้ยากขึ้นมากกว่าเดิม เพราะ มันคงไม่มีการบ้านให้เราได้ทำสำเร็จทุกวัน คงไม่มีใครที่จะกุมมือเราอยู่ตลอดเวลา และคงจะไม่มีใครที่จะประสบความสำเร็จได้ทุกวัน
หากจะหาความสุขที่ดีให้กับตนเอง มันล้วนแล้วมีหลากหลายวิธีให้เราได้ลองทำ แต่สิ่งหนึ่งที่ยืนยันแล้วแน่นอนว่าสามารถทำได้แน่ๆ นั่นก็คือการปรับเปลี่ยนมุมมองในการดำเนินชีวิต หรือรูปแบบในการดำเนินชีวิตของตนเอง และปรัชญาหนึ่งที่ผมอยากแนะนำในวันนี้ก็คือ “อิคิไก” หนึ่งในปรัชญาชีวิตของคนญี่ปุ่น ที่จะทำให้เราค้นหาความสุขในชีวิตได้ง่ายขึ้น อิคิไก ประกอบขึ้นด้วยคำ 2 คำคือ อิคิ (iki) ที่แปลว่า “ชีวิต” และ ไก (gai) ที่แปลว่า “คุณค่าทางจิตใจ” ซึ่ง อิคิไก หมายถึง จุดมุ่งหมาย หรือ เหตุผลของการมีชีวิตอยู่ คือปรัชญาเซนที่ต้องการให้มนุษย์ชื่นชมความงามของสิ่งรอบตัว ด้วยการการสร้างความสุขและสุขภาพที่ดีของร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ ผ่านการรู้สึกตัวและการค้นพบตัวตน อิคิไก ไม่ใช่สิ่งพิเศษที่จะต้องค้นหา เพราะเป็นแนวคิดที่ฝังลึกในวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต จุดมุ่งหมายของปรัชญานี้คือการสร้างวงกลมที่สมดุลของตัวเราเองขึ้นมา ซึ่งหากเราสามารถค้นหาตัวเองจนพบ ว่าตัวเราชอบอะไร และ ทำอะไรได้ดี ก็สามารถวางเป้าหมายชีวิตของเราเองได้อย่างชัดเจน และสามารถทำการฝึกฝน ลงมือทำจนสำเร็จ พร้อมตอบแทนคืนสู่สังคมได้ สิ่งเหล่านี้จะทำให้เราตระหนัก และเห็นคุณค่าของการใช้ชีวิตอย่างมีความสุขได้
การเข้าถึงหลักแห่ง อิคิไก สามารถเข้าถึงได้ด้วยหลักการวงกลม 4 วง ที่วาดทับตัดกันอยู่ ได้แก่
เมื่อวงกลมทั้ง 4 วาดทับตัดกันจะก่อเกิดอีก 4 หลักการขึ้นมา
อิคิไก มอบความรู้สึกที่มากกว่าความสุข นั่นคือ “ความหมายของการได้ตื่นขึ้นมาในทุกเช้า” หรือพูดง่ายๆ ก็คือ การที่ในทุกวันเรารู้ว่าเราควรจะทำอะไรนั่นเอง เพราะฉะนั้นอิคิไกไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่ เราก็สามารถสร้างมันขึ้นมาได้ เพราะอิคิไกคือสิ่งเล็กๆ ที่เรากระทำอยู่ในทุกวัน เช่นการตื่นนอนขึ้นมาเพื่อรับแสงแดดยามเช้า การมีที่อยู่อาศัยที่ หรือการได้กินอาหารอร่อยๆ เป็นต้น นอกจากนี้ แม้ว่าอิคิไก จะเป็นปรัชญาเพื่อให้เราค้นหาเป้าหมายในการดำเนินชีวิตได้สำเร็จ แต่มันก็ไม่ใช่เป้าหมายของชีวิตแต่อย่างใด เพราะเมื่อเราทำตามที่วางแผนเอาไว้ อิคิไกของเราก็จะจบลงทันที หลังจากนั้นเราก็ต้องสร้างอิคิไกวงใหม่ของเราขึ้นมา เพื่อให้ชีวิตพบกับความท้าทาย และทำให้ชีวิตยืนยาว เพราะเรามีเป้าหมายที่มากพอที่จะทำให้เราอยากมีชีวิตอยู่ต่อไปเรื่อยๆ ชาวญี่ปุ่นเชื่อว่า เราทุกคนล้วนมีอิคิไกเป็นของตัวเอง มีความพิเศษที่ไม่เหมือนใคร มีเหตุผลในการเกิดมา และเราจะหามันเจอจากการได้ทบทวนตัวเองอย่างจริงจัง จะเห็นได้ว่า การหาอิคิไกให้เจอ ล้วนต้องคำนึงถึงตัวของเราเองทั้งสิ้น อิคิไกสามารถเกิดขึ้นที่ไหนก็ได้ เมื่อไรก็ได้ อย่างไรก็ได้ เพราะทุกอย่างจะเริ่มต้นและจบที่ตัวเราบทความนี้เรียบเรียงขึ้นโดย ทีมงาน MOVER mover.in.th@gmail.com ที่มา : https://mover.in.th/m-article/ikigai/ |
