depression
|
ความเครียด (Stress) ความเครียดเป็นเรื่องระยะสั้น เกิดขึ้นได้กับทุกคน ในวัยเรียน มีเด็กนักเรียนถึง 85% ที่ต้องผจญความเครียดนี้ ความเครียดมีผลดีในการกระตุ้นให้คนทำอะไรดีๆเผื่อฝ่าฟันความเครียดนั้น แต่ถ้าไม่รู้จักดีลกับมัน ก็อาจจะส่งผลไม่ดีต่อสุขภาพได้เช่นเดียวกัน อาการโดยทั่วไปของความเครียดมีดังต่อไปนี้
สังเกตว่าความเครียดจะส่งผลให้เกิดพฤติกรรมแปลกๆ ทั้งนี้เพราะจิตใจกำลังจะสรรหาทางออกและวิธีคลายเครียดนั่นเอง วิธีการบำบัดความเครียดก็คือ ไปดูตลก ไปวิ่ง ไปร้องเกะ ทำจิตใจให้ผ่องใส รักษาสุขภาพ แล้วความเครียดจะหายไปหรืออย่างน้อยก็ดีขึ้นทันที คุณก็ใช้ชีวิตต่อได้ หลายคนเลือกที่จะกินยาแก้เครียดเพื่อให้หลับ เพื่อให้ร่างกายปกติขึ้น ต้องขอเตือนว่า "อย่า" นะครับ เพราะผลข้างเคียงมันเยอะและยาแก้เครียดที่กินแล้วดีขึ้นทันที จะทำให้คุณติดได้ ระยะยาวคุณจะกลายเป็นคนหวาดระแวงและขาดยาไม่ได้ไปในที่สุด a.k.a. ติดยา
ซึมเศร้า (Depression) ซึมเศร้าเป็นเรื่องระยะยาว ไม่ใช่ทุกคนจะเผชิญมัน กล่าวว่าในเมกา มีนักเรียนที่เผชิญอาการซึมเศร้าอยู่ 28% หรือถ้าในผู้ใหญ่ก็จะมีอยู่ราวๆ 10% ของประชากร ซึ่งน้อยกว่าความเครียดมาก แต่ด้วยตัวเลขก็ถือว่าเยอะ โรคซึมเศร้าเป็น "โรค" ที่ต้องได้รับการรักษา มีสาเหตุเกิดจากหลายอย่างด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการเผชิญกับเรื่องเลวร้ายที่สุดในชีวิต เช่นพ่อแม่ที่รักมาก เกิดเสียชีวิตกระทันหัน ทำใจไม่ได้ เกิดเป็นโรคซึมเศร้าในที่สุด หรือบางคนเป็นเรื่องระยะยาว ตอนเด็กมีปมอะไรในใจ ทำให้โตมาแล้วซึมเศร้าตลอดเวลา ทั้งหมดทั้งมวล ทำให้สารเคมีในสมองผิดปกติ เกิดเป็นความเศร้าครอบคลุมจิตใจตลอดเวลา อาการของโรคซึมเศร้ามีดังนี้
สิ่งที่อันตรายที่สุดในโรคซึมเศร้าคืออาการอยากฆ่าตัวตายนี่แหละ ว่ากันว่าในปี 2020 จะมีคนตายจากโรคซึมเศร้ามากเป็นอันดับสองรองจากโรคหัวใจ แบบประเมินว่าเป็นโรคซึมเศร้าหรือเปล่าจะทำเป็นขั้นตอนคือเริ่มด้วย 2Q ซึ่งเป็นการประเมินแบบหยาบ
หากตอบว่า "ไม่" ทั้งสองข้อ คุณไม่ได้เป็นโรคซึมเศร้า แต่ถ้าตอบใช่ "ใช่" ข้อใดข้อหนึ่งหรือทั้งสองข้อ คุณมีความเสี่ยง ให้ทำใบประเมินความรุนแรงของโรคซึมเศร้า 9Q ต่อ
ช่วงคะแนน ถ้าได้น้อยกว่า 7 ถือว่าปกติดี ถ้าได้ 7-12 คะแนน ถือว่าเป็นโรคซึมเศร้าระดับน้อย ชิวๆ สบายๆ ให้ไปรับการปรึกษาเบาๆ แล้วกลับไปใช้ชีวิตได้ปกติ ถ้าได้ 13-18 คะแนนถือว่าเป็นระดับปานกลาง แต่ถ้าได้ 19 คะแนนขึ้นไป ถือว่ารุนแรง ดังนั้นผู้ที่ได้ 13 คะแนนขึ้นไป ต้องส่งพบจิตแพทย์เพื่อรับการบำบัดโดยด่วน แต่อย่าเพิ่งรีบไปบำบัด ยังมีอีกฟอร์มให้ประเมิน สำหรับผู้ที่ได้ตั้งแต่ 7 คะแนนขึ้นไป ให้ไปทำแบบประเมินการฆ่าตัวตาย 8Q ต่อ
หากได้ 1-8 คะแนนแปลว่าแนวโน้มต่ำ 9-16 แนวโน้มปานกลาง สองกลุ่มนี้ให้ไปรับการปรึกษา รับยา แล้วก็กลับบ้านไปต่อสู้กับมัน ส่วนถ้าได้ตั้งแต่ 17 คะแนนเป็นต้นไป ถือว่ามีแนวโน้มรุนแรงมาก ชนิดกลับบ้านไปอาจจะฆ่าตัวตายทันทีคืนนั้นเลย ควรจะได้รับการดูแลจากแพทย์อย่างใกล้ชิด บางเคสหมอจะจับ Admit เลย
การรักษาโรคซึมเศร้า อย่างที่บอกว่าโรคซึมเศร้ามันเป็น "โรค" มีการศึกษามานานแล้วว่าสาเหตุหนึ่งเกิดจากสารเคมีในสมองไม่สมดุล (อันจะเกิดจากอะไรก็ตามแต่) มียาต้านเศร้าถูกพัฒนาออกมาหลายกลุ่มด้วยกัน เช่น TCA ซึ่งราคาไม่แพงแต่ผลข้างเคียงค่อนข้างเยอะ หรือตัวล่าสุดคือกลุ่ม SSRI ที่ราคาแพงมาหน่อย แต่ผลข้างเคียงน้อย ทั้งนี้ทั้งนั้น อย่าซื้อยากินด้วยตัวเอง ให้ไปหาหมอรับคำปรึกษาก่อน เพราะมันก็มีงานวิจัยหลายๆงานที่กำลังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ เช่นการให้ยา SSRI ในวัยรุ่น อาจจะทำให้เกิดภาวะอยากฆ่าตัวตายในช่วงแรกได้ อย่างไรก็ตาม ยาก็ช่วยได้ระดับนึง ให้คุณประคองจิตใจกลับมาได้ แต่ที่เหลือที่จะผลักดันคุณต่อไปให้สำเร็จรุ่งเรือง ก็อยู่ที่ตัวคุณแหละนะ เพราะนี่มันเป็นยาต้านเศร้า ไม่ใช่ยาประสบความสำเร็จ อีกวิธีที่ช่วยได้ก็คือ NLP (Neuro-Linguistic Programming) ซึ่งเป็นศาสตร์ใหม่ในการรักษาปัญหาทางจิตใจ ส่วนตัวฝึกด้วยตัวเองจนเห็นค่าของตัวเองมากขึ้น แต่ยังไม่รู้เหมือนกันว่ามีหมอ NLP ในไทยรึเปล่า
|
