เดือนมกราคมเวียนมาอีกครั้ง หลายคนคงจำกันได้ว่าวันที่ 16 มกราคมของทุกปี ตรงกับ “วันครู” เพื่อให้ระลึกถึงพระคุณของครูบาอาจารย์ที่ได้อบรมวิชาความรู้ให้เรา แต่ทำไมถึงตรงกับวันที่ 16 มกราคม และวันครูเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อไรนั้น เราได้รวบรวมประวัติวันครูมาฝากกัน
มาดูกันดีกว่า...วันครู เกิดขึ้นได้อย่างไร...
“วันครู” ถูกจัดขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2500 หลังจากพระราชบัญญัติครูประกาศใช้ 12 ปี โดยสถานที่จัดงานวันครั้งแรกเกิดขึ้นในจังหวัดพระนคร และธนบุรี ที่กรีฑาสถานแห่งชาติ
จุดเริ่มต้นของการมีวันครู มาจากการเรียกร้องของครูจำนวนมาก ซึ่งความเห็นของครูที่แสดงออกมาทั้งพยายามที่จะชี้ให้เห็นความสำคัญของครูและอาชีพครู ในฐานะที่เป็นผู้เสียสละประกอบคุณงามความดี เพื่อประโยชน์ของชาติและประชาชนเป็นอันมาก จึงควรที่จะมีวันแห่งการรำลึกถึงความสำคัญของครู เปิดโอกาสให้ครูทั้งหลายได้พักผ่อนบำเพ็ญกุศลและตลอดจนดำรงกิจกรรมอื่น ๆ เพื่อประโยชน์ของครูและการศึกษาของชาติตามสมควร
จากความต้องการและการเรียกร้องของครูดังกล่าว จอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการอำนวยการคุรุสภากิตติมศักดิ์ ได้นำเสนอในที่ประชุมผู้แทนคณะครูทั่วประเทศในคราวประชุมวิสามัญของคุรุสภา เมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2499 ที่ประชุมสามัญของคุรุสภามีมติเห็นชอบและให้เสนอคณะกรรมการอำนวยการคุรุสภาพิจารณา เพื่อกำหนดให้มีวันครูขึ้น
โดยกำหนดความมุ่งหมายไว้เพื่อประกอบพิธีระลึกถึงครูบูรพาจารย์ เพื่อส่งเสริมสามัคคีธรรมระหว่างครูกับประชาชน ส่วนกำหนดวันเห็นควรกำหนด วันที่ 16 มกราคม ซึ่งเป็นวันประกาศพระราชบัญญัติครู พุทธศักราช 2488 ในราชกิจจานุเบกษาเป็นวันครู ซึ่งคณะกรรมการอำนวยการคุรุสภาในการประชุมเมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2499 ได้พิจารณาเรื่องดังกล่าวแล้ว และมีมติแต่ตั้งคณะอนุกรรมการขึ้นเพื่อศึกษารายละเอียด
ทั้งนี้คณะอนุกรรมการฯ พิจารณาเห็นว่ากิจกรรมในงานวันครูควรมีการทำบุญตักบาตรในตอนเช้า ในตอนบ่ายเป็นพิธีระลึกพระครูบูรพาจารย์และปฏิญาณตน นอกนั้นให้มีกิจกรรมพิเศษ เพื่อเสริมสร้างความสามัคคีระหว่างผู้ประกอบวิชาชีพครูด้วยกัน และระหว่างครูกับประชาชน
สำหรับคำปฏิญาณตนของครู ให้ใช้ถ้อยคำต่อไปนี้ “ข้าขอปฏิญาณว่า ข้อ 1 ข้าจะบำเพ็ญตนให้สมกับได้ชื่อว่าเป็นครู ข้อ 2 ข้าจะตั้งใจฝึกสอนศิษย์ให้เป็นพลเมืองดีของชาติ ข้อ 3 ข้าจะรักษาชื่อเสียงของคณะครูและบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ แก่สังคม
ขณะที่ต่อมาคณะกรรมการอำนวยการคุรุสภาในคราวประชุมเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2499 มีมติรับข้อเสนอของคณะอนุกรรมการและให้กระทรวงศึกษาธิการนำเสนอรัฐบาล เพื่อกำหนดให้วันที่ 16 มกราคม เป็นวันครู ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ.2499 ให้วันที่ 16 มกราคม ของทุกปีเป็นวันครู
คำขวัญวันครู
การจัดงานวันครูแห่งชาติ แม้ว่าจะมีมานานแล้ว ตั้งแต่ 16 มกราคม 2500 ตามมติคณะรัฐมนตรี แต่คำขวัญวันครูนั้นเริ่มมีขึ้นมาไม่นานนี้เอง แรกๆ ก็เป็นคำขวัญของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ต่อมาก็เป็นคำขวัญของบุคคลทั่วไปที่ส่งเข้าประกวด โดยเริ่มมีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2522 และ ในสมัย พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี ได้มอบคำขวัญวันครูเอาไว้ดังนี้
2559 : อนาคตก้าวไกล ด้วยครูดี มีคุณภาพ
2560 : ชาติพัฒนา ด้วยครูดี มีคุณภาพ ศิษย์ซาบซึ้ง ในพระคุณครู
2561 : ศิษย์ดี ก็ด้วยครูดี มีศรัทธา
2562 : ครูดี ศิษย์ดี มีพัฒนา ก้าวหน้า สู่เทคโนโลยี
2563 : ครูไทย รักศิษย์ คิดพัฒนา
2564 : ครูวิถีใหม่ ใส่ใจดิจิทัล สร้างสรรค์ คุณธรรม ประจำชาติ
2565 : พัฒนาครู พัฒนาเด็ก เรียนรู้สู่อนาคต
2566 : ครูดี ศิษย์ดี มีอนาคต
ที่มา : คุรุสภา
